Historia z ziemi wykopana…

Fundacja Terra Desolata to grupa pasjonatów, których łączy zamiłowanie do archeologii. Organizacja prowadzi działalność w ramach dwóch obszarów: badań naukowych oraz edukacji. Celem fundacji jest poznawanie przeszłości dzięki wykopaliskom, a następnie kompleksowe opracowanie wyników, wydawanie publikacji oraz przybliżanie historii wszystkim zainteresowanym w sposób popularnonaukowy.

Studia nad rozpoznaniem odległej przeszłości Puszczy Boreckiej mają długą, jeszcze przedwojenną, metrykę. W XIX w. odkryto i przebadano kilkanaście stanowisk archeologicznych datowanych na pierwsze wieki po Chrystusie. Współcześnie, naukowcy rozpoznali wykopaliskowo kilka kolejnych osad i cmentarzysk znajdujących się na terenie Wschodnich Mazur. Od ponad 20 lat archeolodzy przyjeżdżają na badania terenowe na cmentarzysku kurhanowym w Czerwonym Dworze, które funkcjonowało między III, a VI wiekiem po Chr. (link to strony ekspedycji: https://czerwonydwor.edu.pl/). Misją kieruje dr hab. Paweł Szymański, prof. UW z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Część zespołu Fundacji Terra Desolata uczyła się metodyki prowadzenia badań wykopaliskowych właśnie na tym stanowisku. Teraz, po latach, powracamy do Puszczy Boreckiej jako partnerzy Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego w badaniach na rozpoznaniem przeszłego krajobrazu kulturowego tej pięknej krainy. W wyniku prowadzonych, od wiosny tego roku, badań powierzchniowych udało się odkryć kolejne, nieznane wcześniej, stanowiska archeologiczne. Większość z nich funkcjonowała w starożytności, natomiast jedno datowane jest na wczesne średniowiecze. Prawdopodobnie związane jest z obecnością Jaćwingów na tych ziemiach.

Podstawą do lokalizowania kolejnych śladów przeszłych społeczności są, najczęściej znajdowane, fragmenty potłuczonych naczyń glinianych, rzadziej ozdoby (pierścionki, fr. naszyjników, szpile, zapinki), elementy pasa oraz narzędzia (krzesiwa, noże).

Poszukiwania prowadzone są przy użyciu wykrywaczy metali. W przypadku warunków leśnych klasyczna obserwacja powierzchni terenu jest nieefektywna.

Przeszłość Puszczy Boreckiej jest bardziej fascynująca i złożona niż mogłoby się to dotychczas wydawać. Badania nad przeszłością tego terenu będą kontynuowane.

Działalność edukacyjna Fundacji prowadzona jest na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim archeolodzy i edukatorzy starają się dotrzeć do mieszkańców regionów, w których prowadzą wykopaliska – tak jak w rejonie Puszczy Boreckiej. W tym celu organizowane są prelekcje dla wszystkich zainteresowanych wraz z pokazem zabytków i rekonstrukcji. Takie spotkanie odbyło się 10 sierpnia w naszej świetlicy parafialnej . Licznie zgromadzeni uczestnicy mogli bliżej zapoznać się z aktualnym stanem badań w Puszczy i  zadać pytania o archeologię regionu.

Fundacja prowadzi też regularnie zajęcia w szkołach – głównie w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim realizując kolejne projekty edukacyjne. Ich celem jest nie tylko przybliżanie lokalnej historii dzieci i młodzieży, ale także wprowadzanie elementów archeologii do programu zajęć i wychowanie najmłodszego pokolenia w duchu wrażliwości na dziedzictwo kulturowe. Fundacja bierze również udział w piknikach edukacyjnych, a także sama organizuje tego typu wydarzenia.